थायरॉईड ग्रंथी आपल्या शरीरातील एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण ग्रंथी आहेत. त्याच्या संतुलनाच्या अभावाने अनेक समस्या निर्माण होऊ शकतात. थायरॉईड ग्रंथी गळ्याच्या खालच्या भागात तयार होतात. या ग्रंथी शरीरात हार्मोन्स निर्माण करायला फार उपयुक्त असतात. या हार्मोन्स ग्रंथी शरीरातील मेटाबोलिजिम तयार करायला कारणीभूत असतात.
थायरॉईडचे दोन प्रकार आहेत
1. हायपर थायरॉईड – थायरॉईड ग्रंथी जास्त प्रमाणात ग्रंथी निर्माण करू लागल्या तर त्याला हायपर थायरॉईड असे म्हणतात.
2. हायपो थायरॉईड – थायरॉईड ग्रंथी कमी प्रमाणात ग्रंथी निर्माण करू लागल्या तर त्याला हायपो थायरॉईड म्हणतात
ही समस्या पुरुषांपेक्षा महिलांमध्ये जास्त दिसून येते
थायरॉईड होण्याची प्रमुख कारणे
1. तणावग्रस्त राहणं हे या समस्यांमधील एक प्रमुख लक्षण मानले जाते.
2. थायरॉईड होण्याचे मुख्य कारण आयोडीनची कमतरता हे असलं तरी ते अनुवंशिक ही असू शकतं
3. सोया उत्पादने जास्त सेवन केल्यामुळे देखील थायरॉइडचा त्रास होऊ शकतो.
4. पिट्यूटरी ग्रंथी वाढल्याने सुध्दा थायरॉईड होऊ शकतो
5. मानसिक ताण असणं हे देखील थायरॉईड निर्माण होण्याचे मुख्य कारण आहे.
थायरॉईड ची लक्षणे
1. नेहमीपेक्षा अचानक वजन जास्त वाढणे किंवा कमी होणे
2. वारंवार थकवा जाणवणे हे एक प्रमुख लक्षण महिलांमध्ये जाणवतात.
3. थायरॉईड अंडर ऍक्टिव्ह होतो तेव्हा थकवा येणं आणि खूप झोप येणे यासारखे लक्षणे दिसून येतात.
4. नखे आणि केस पातळ होणे किंवा केस गळणे हेही थायरॉईड असल्याचं सगळ्यात आधी दिसून येणार लक्षण आहे.
5. अनियमित मासिक पाळी, डिप्रेशन मध्ये जाणे या लक्षणांवरून थायरॉईड असल्याचे दिसून येते
थायरॉईड ची वरील लक्षणे ही प्रत्येक व्यक्तीनुसार वेगवेगळे असू शकतात. रक्त तपासणी मध्ये T3 आणि T4 यांच्या प्रमाणावरून थायरॉईडचे प्रमाण कळते.
(TSH – Thyroid Stimulating Harmone) याच्या प्रमाणावरून थायरॉईड ग्रंथीची पातळी कमी किंवा जास्त आहे याची कल्पना येते.
थायरॉईड हा औषधाबरोबर व्यायाम आणि पौष्टिक आहार, योगासने यामुळे नियंत्रणात ठेवता येतो. तणाव मुक्त राहणे, योग क्षेत्रातील कपालभाती केल्याने थायरॉईड पासून मुक्तता होत असल्याचे दिसून आले आहे.
वरीलपैकी कोणतीही लक्षणे दिसत असल्यास जरूर एकदा आपल्या डॉक्टरांशी जरूर सल्ला मतलब करा.
